Oorlogsgeweld
Mijn vader
‘Op 11 september 1944 – ik was nog een baby – werd ons dorp, Breskens in Zeeland, door de geallieerden gebombardeerd. We waren gewaarschuwd door het luchtalarm, en zaten veilig in een boerderij buiten het dorp. Mijn vader en mijn broer gingen nog even terug om wat spullen op te halen, toen de bommen vielen. Met dorpsgenoten zochten ze dekking in een pakhuis. Mijn vader boog zich over een baby om het kindje te beschermen. Na het bombardement bleken mijn vader en broertje dodelijk getroffen. De baby heeft het overleefd.’
Willem van Hanegem, trainer
Bommen op Nederland
Op 14 mei wordt Rotterdam door de Duitsers zwaar gebombardeerd; er vallen meer dan 800 doden. Tijdens de bezetting vallen er ook geallieerde bommen op Nederland: op belangrijke doelen zoals Schiphol en de Amsterdamse haven, en per ongeluk op steden dicht bij de Duitse grens.
Excelsior-Ajax
'Ajax moest spelen tegen Excelsior. Toen we in Rotterdam met de trein aankwamen kregen we te horen dat we niet meteen naar het stadion zouden gaan. Er was een bus geregeld, waarmee we naar het verwoeste centrum zijn gaan kijken. Iedereen was erg aangedaan door de verwoestingen die we te zien kregen. Onze jongens hadden niet veel zin meer in de wedstrijd. Ook op de tribunes was het doodstil. Die wedstrijd hebben we toen verloren, ik weet niet meer met hoeveel. Terug in de trein hing niet de uitgelaten sfeer die normaal was bij een uitwedstrijd. De jongens kaartten niet en er werd weinig geprzaat.’
Frieda Schubert, vrouw van Jan Schubert, speler in het eerste van Ajax
Bij luchtalarm tijdens wedstrijden was ik altijd behoorlijk bang. Er brak toch vaak lichte paniek uit.
Luchtalarm
Loeiende sirenes van het luchtalarm waarschuwen voor bombardementen. Iedereen moet dan een veilige plek zoeken. Ook tijdens voetbalwedstrijden. Vaak is het loos alarm en daarom reageren veel mensen er niet meer op. De Amsterdamse club De Volewijckers speelt op 26 maart 1944 tegen Heerenveen in het Ajax-stadion. Supporter Tip de Bruin: ‘Elf minuten na het begin van de wedstrijd gingen de sirenes (…), maar het publiek bleef zitten. Een rustige stem verzocht het publiek de tribunes te ontruimen. Men bleef zitten (…) en toen werd de wedstrijd afgelast.’
Zie ook het artikel Verduistering en luchtbescherming.
Pikkedonker
Het is moeilijk om naar avondtrainingen te gaan, want het is pikkedonker op straat. Als het donker is kunnen geallieerde piloten zich boven Nederland slecht oriënteren. Daarom is straatverlichting verboden en moeten ramen worden verduisterd met dikke gordijnen of zwart papier. Afgeschermde fietslampen laten maar een klein beetje licht door. Ajax-speler Gé van Dijk: ‘Door de verduisteringsmaatregelen was het lastig om ’s avonds de deur uit te gaan. Ik bezocht de clubavonden van Ajax in café Suisse niet zo vaak, want het was een hele toer om er te komen.’
Geen tijd te verliezen
Koffietent
Langs de hele kust wordt een grote verdedigingslinie gebouwd. Ook op ander plekken bouwen de Duitsers verdedigingswerken. Ze willen niet dat die herkenbaar zijn vanuit de lucht voor de geallieerde vliegtuigen. Op deze foto is een bunker bij een voetbalveld gecamoufleerd als koffietent.
