Introductie: Nederland in de jaren dertig
Nederland in de jaren dertig is een conservatief en burgerlijk land. De samenleving is opgedeeld in verschillende bevolkingsgroepen op basis van politieke of religieuze overtuiging. Iedere groep heeft eigen kranten, (sport)verenigingen, vakbonden en zelfs scholen. Deze verdeling van de samenleving wordt 'verzuiling' genoemd.
Stabiel, democratisch en gezagsgetrouw
Ondanks de verdeling in verschillende 'zuilen' is Nederland een stabiel democratisch land waar een groot respect is voor orde en gezag. De vader in het gezin, de schoolmeester voor de klas, de baas op het werk, de burgemeester van de stad: er zijn veel gezagsdragers in vooroorlogs Nederland, en er wordt met eerbied naar ze opgekeken.
Nationaal gevoel
Daarnaast was er ondanks de verdeling in 'zuilen' een duidelijk nationaal gevoel. Het Koninklijk Huis, een roemrijke geschiedenis, het bezit van de koloniën en de historische strijd tegen het water zorgen voor een gevoel van nationale verbondenheid. Men ontleent nationale trots aan symbolen die boven de politiek staan: de KLM, de Zuiderzee werken, het Concertgebouw, het Nederlandse voetbalelftal.
Moeilijke jaren
Toch zijn de jaren dertig moeilijke jaren voor Nederland. Er zijn grote verschillen tussen arm en rijk en Nederland wordt gedurende de hele jaren dertig geteisterd door een economische crisis. 500.000 werklozen leiden een minimum bestaan op de rand van de honger.
Democratie bedreigd
Daarnaast is er sprake van een gespannen internationale situatie. Door de opkomst van niet-democratische regimes, fascisme in Italië, communisme in de Sovjet-Unie, nationaal-socialisme in Duitsland, falangisme in Spanje, is er een antidemocratische trend in Europa.
Veel mensen in Europa vragen zich af of democratie wel werkt in deze economisch moeilijke tijd. Men spreekt wel van 'de crisis der democratie'. Democratie wordt bijna zeldzaam in Europa.
