Hedendaagse politieke gevangenen
Ook nu nog worden mensen gevangen gezet vanwege hun mening of verzet tegen machthebbers. Vaak ook om de rest van de bevolking te intimideren. Nederlandse jongeren hebben, net als over de oud-gevangenen van concentratiekamp Dachau, biografieën geschreven over drie van deze hedendaagse gevangenen:
- Raif Badawi uit Saoedi-Arabië,
- Aster Fissehatsion uit Eritrea,
- Liu Xia uit China
Hun verhalen laten zien dat vrijheid in grote delen van de wereld niet vanzelfsprekend is.
Raif Badawi
Khobar (Saoedi-Arabië), 13 januari 1984
Raif is blogger, internetactivist en medeoprichter van Free Saudi Liberals, een groot online discussieplatform in Saoedi-Arabië over religie, vrouwenrechten en andere rechten. Hij werd op 17 juni 2012 opgepakt vanwege zijn blogs over de rol van de islam in de Saoedische samenleving.
Islamitische wetgeving
Duizend stokslagen, 10 jaar cel en 1 miljoen rial boete (€ 191.000). Dat is de straf die blogger en internetactivist Raif Badawi in Saoedi-Arabië kreeg voor ‘belediging van de islam’. Raif werd ook beschuldigd van ‘afvalligheid’, waarop de doodstraf staat. Hij ontliep deze straf door in de rechtszaal driemaal de islamitische geloofsbelijdenis uit te spreken. De Saoedische rechtspraak baseert zich op de sharia, de islamitische wetgeving.
Lijfstraf
Op 9 januari 2015 kreeg Raif de eerste vijftig stokslagen na het vrijdagmiddaggebed. Nog negentien vrijdagen zullen volgen, maar Raif was er na die eerste vijftig lichamelijk zo slecht aan toe dat een nieuwe ronde werd uitgesteld tot zijn conditie zou zijn verbeterd. Het toedienen van lijfstraffen is in strijd met het door Saoedi-Arabië ondertekende VN-verdrag dat marteling en vernedering verbiedt.
Raifs vrouw Ensaf is met hun drie kinderen gevlucht naar Canada.
Brief van zijn dochter
Papa, geloof me: ik had nooit gedacht dat ik zonder jou zou leven. Ik had nooit gedacht dat jij me niet meer ’s ochtends wakker zou maken als ik naar school moest, zoals je altijd deed. Ik had me dat nooit voor kunnen stellen. Je zei een keer tegen me: “We wensen de mensen die ons dood willen het leven toe, en we wensen de mensen die ons dom willen houden verstand toe.” Je zit in de gevangenis, ver weg van mij, omdat je je sterk hebt gemaakt voor die ideeën. Ik weet nog hoe je vol begrip naar me lachte als ik iets doms deed. Ik vraag me af waarom mama ons niet wilde vertellen dat je in de gevangenis zit. Mijn zusje, mijn broertje en ik vroegen ons stiekem af hoe we je uit de gevangenis kunnen krijgen. Miriyam zei dat ze naar Saoedi-Arabië zou gaan en dat ze de gevangenis zou openbreken en de bewakers zou slaan, zodat papa eruit kan. Papa moet terug naar huis komen. Waarom zit je in de gevangenis, papa? Die vraag stel ik mezelf elke dag. Ik weet dat je geen crimineel bent, en ook geen dief. Je bent iemand die van vrede houdt, die van mensen houdt en ze het beste wenst. Toen mama zei dat je vanwege je liberale ideeën in de gevangenis zit, heb ik je naam op Google opgezocht, in het Arabisch en het Engels. En ik was verrast te zien hoeveel steun je krijgt: van Amnesty International vanuit de hele wereld, van regeringen, van mensen van overal. Ik weet al hun namen en ik bedank ze namens jou, papa. Als mama er niet was, was het nog erger geweest dat je er niet bent. Ja, mama is sterk, dus maak je geen zorgen. Ze doet nu al tweeënhalf jaar lang alles wat ze kan om het iets minder erg te maken dat je er niet bent. Maar jij bent niet te vervangen. Aan alle vrije volken op aarde, aan Amnesty International en aan alle vrije mensen die opkomen voor mijn vader: héél erg bedankt voor alles wat jullie voor mijn vader doen. Ik wacht op je, papa, samen met Dodie, Miriyam en mama. Wij wachten op je, en we zullen flink voor je zijn, papa. We wachten op de dag dat jouw vliegtuig aankomt op het vliegveld van Montreal. Dan zul je zien dat ik op je wacht en dat ik moet huilen, en ik zal niet ophouden met huilen voor je me in je armen neemt en mijn tranen droogt.
Je allerliefste Najwa
Aster Fissehatsion
(Eritrea), 1956
Vóór de dictatuur was Aster directeur van het Eritrese ministerie van Werkgelegenheid en Sociale Zaken. Ze ondertekende in mei 2001 met 14 anderen een open brief aan de president van Eritrea waarin werd opgeroepen tot democratische dialoog. Op 18 september 2001 werd ze hiervoor opgepakt. Sindsdien is ze spoorloos verdwenen.
Vrijheidsstrijders
Vanaf 1974 vocht Aster mee in de onafhankelijkheidsoorlog van Eritrea. Samen met andere vrijheidsstrijders woonde ze in gecamoufleerde hutjes aan het front. Hier werd haar zoon Ibrahim geboren. Hij bracht er zijn eerste levensjaren door.
Zelfstandig Eritrea
Eritrea was in 1962 ingelijfd door buurland Ethiopië. Nadat Eritrea de burgeroorlog in 1991 won, koos de bevolking in een referendum voor onafhankelijkheid. Aster bekleedde in het jonge zelfstandige Eritrea hoge functies binnen de heersende partij, het Volksfront voor Democratie.
Dictator
In de jaren negentig ontpopte president Isaias Afewerki, zelf ex-vrijheidsstrijder, zich echter als dictator. Andere politieke partijen werden verboden en de nieuwe grondwet werd nooit ingevoerd.
Verdwenen
In mei 2001 schreef Aster daarom met veertien anderen een open brief aan Afewerki. Ze riepen op tot democratische dialoog. Afewerki liet Aster en andere ondertekenaars oppakken en beschuldigde hen van ‘het plegen van misdaden tegen de staatsveiligheid’. Aster werd thuis weggehaald terwijl Ibrahim, inmiddels 15 jaar, lag te slapen. Van Aster en haar medeondertekenaars ontbreekt sindsdien ieder spoor.
Aster en haar zoon Ibrahim
Asters ex-man Mahmoud Ahmed Sherifo was ook één van de ondertekenaars van de open brief aan de president. Hij werd eveneens door militairen meegenomen en is nooit meer teruggezien.
Jaren later besloot Ibrahim te vluchten. Hij werd in Eritrea vanwege zijn ouders als verrader behandeld en zag geen toekomst in de verstikkende dictatuur. Via Soedan en Kenia kwam hij uiteindelijk in Nederland terecht. Ibrahim: ‘Ik weet niets over de fysieke en psychische situatie van mijn ouders, maar in mijn hart en in mijn gedachten zijn ze springlevend. Hun idealen leven nog steeds en zullen de tand des tijds doorstaan. Ik denk vol trots en bewondering aan mijn ouders.’
Liu Xia
Beijing (China), 1 April 1961
Dichter en kunstenaar Liu Xia zit sinds 8 oktober 2010 opgesloten in haar eigen huis. Er staan permanent politiebewakers voor haar deur. Ze mag maar zeer beperkt bezoek van vrienden of familie ontvangen en alleen met toestemming van de Chinese autoriteiten. Liu Xia kreeg het huisarrest na de toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede 2010 aan haar man, de bekende mensenrechtenactivist Liu Xiaobo.
Omverwerping van de staat
Liu Xiaobo zit sinds 2008 een gevangenisstraf uit van elf jaar als mede-initiatiefnemer van het politieke manifest Charta 08. Dit manifest riep het autoritaire communistische regime op tot democratische hervormingen. Tienduizenden Chinezen ondertekenden het. Liu Xiaobo werd veroordeeld voor het ‘aanzetten tot omverwerping van de staat’.
Hartproblemen
De Chinese overheid zet het zware middel van huisarrest in om Liu Xiaobo, Liu Xia en hun families te intimideren. Begin 2014 kreeg Liu Xia hartproblemen en andere aandoeningen (onder andere een zware depressie), waarvoor ze onvoldoende medische verzorging krijgt.
Kunst van Liu Xia
Onderstaande foto's zijn gemaakt door Liu Xia in de periode 1996-1999. Ze maken deel uit van een serie met geënsceneerde ‘ugly babies’, zoals Liu Xia de poppen zelf noemt. Sinds 1989 mag Liu Xia niet meer publiceren of haar werk laten zien in China vanwege haar band met Liu Xiaobo. De foto’s zijn het land uitgesmokkeld. Ze waren in 2011 in Frankrijk voor het eerst in het openbaar te zien.
