Promovendi op het podium #2 Anne van Mourik
Het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies en Verzetsmuseum Amsterdam presenteren Promovendi op het podium, een nieuwe lezingenreeks die licht schijnt op recent WO2-onderzoek en verrassende historische inzichten van de nieuwste lichting historici verbonden aan het NIOD.
Anne van Mourik - ‘Het spook van de honger’: Hoe antisemitisme de Duitse klas inkwam (1933-45)
donderdag 15 februari
aanvang 15.30 uur (inloop 15.00 uur)
Verzetsmuseum | Plantage Kerklaan 61 | Amsterdam
referenten
Anne-Lise Bobeldijk (Wageningen University & Research)
Rick Tazelaar (Universiteit Utrecht)
moderator
Martijn Eickhoff (NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies)
reguliere toegang
per lezing € 15 | passe partout € 45
toegang met korting
studenten, Vrienden van het Verzetsmuseum, Museumkaart- en Stadspashouders
per lezing € 10 | passe partout € 30
Synopsis
In tijden van bezuinigen en schaarste is het eenvoudig om de ‘Ander’ weg te zetten als profiteur en als kostenpost. Kernvraag in zulke crisistijden is: wie heeft recht heeft op voedsel en zorg, en wie niet? Anne van Mourik gaat in haar lezing in op dit vraagstuk in nazi-Duitsland, waar schaarste en honger innig verstrengeld raakten met antisemitisme, en laat zien hoe deze giftige cocktail op scholen een belangrijke rol kreeg in het lesprogramma.
In schoolboeken werden Joden weggezet als ‘nutteloze eters’. Ze zouden niet willen werken en waren lui. Het waren ‘volksverdervers’, die tijdens de Eerste Wereldoorlog mensen hadden beroofd van hun wil om te volharden in tijden van honger, met het verlies van deze oorlog als gevolg. Krachtige maar misleidende woorden en beelden moesten scholieren doordringen van de dreiging die Joden veroorzaakten voor het voortbestaan van het Duitse ‘Volk’, vooral nu het ‘spook van de honger’ opnieuw in Duitsland rondwaarde.
Door dieper in te gaan op deze mobilisatie van jongeren als onderdeel van oorlogscultuur, laat Van Mourik zien hoe (ideeën over) schaarste en herinneringen aan honger cruciaal waren in het nazi-verhaal over de Joodse zondebok, en hoe honger een belangrijke bouwsteen werd in het rechtvaardigen van genocide.
Anne van Mourik
Anne van Mourik is als promovendus verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust-, en Genocidestudies. Ze doet onderzoek binnen het project Heritages of Hunger: Societal Reflections on Past European Famines in Education, Commemoration and Musealisation.
Haar onderzoeksproject heet Conflicting legacies of Hunger in Germany en gaat over herdenkingspraktijken rondom de hongeromstandigheden in Duitsland tijdens en na de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Ze analyseert de betekenis van de honger in onderwijsinstellingen en de erfgoedsector, door de tijd heen.