2014 Beatrice de Graaf
Anton de Kom-lezing
19 juni 2014
Beatrice de Graaf vraagt zich in haar lezing af waarom Nederlandse burgers kozen en kiezen voor oorlog en geweld, voor de hitte van het front en de adrenaline van het opgejaagd zijn. En bekijkt mogelijke manieren om de trend van “foreign fighters” te keren. Er vechten anno nu inmiddels meer dan honderd Nederlandse jongeren in Syrië, aan de kant van de rebellen. “Foreign fighters” , “uitreizende jihadisten”, worden ze genoemd. Zelf zien ze zich als martelaren, rebellen, die zo hun solidariteit met de onderdrukte “ummah” beleiden, de gemeenschap van islamitische geloofsgenoten.
In de loop van de geschiedenis hebben Nederlandse strijders zich vaker op eigen gelegenheid in buitenlandse oorlogen en gewapende conflicten gemengd. Of het nu om de Zoeaven ging, de Spanjestrijders, of de jongens die zich aanmelden bij het vreemdelingenlegioen, het blijft een fascinerend fenomeen. Ook hebben Nederlandse burgers zich in enkele gevallen aangesloten bij buitenlandse terroristische organisaties, bij de FARC, in de jaren zeventig bij de Rote Armee Fraktion, en zo zijn er nog meer voorbeelden te vinden.
Beatrice de Graaf (Putten, 1976) studeerde geschiedenis en Duits aan de Universiteit van Bonn en de Universiteit van Utrecht. Aan die laatste promoveerde ze in 2004 op een proefschrift over de relatie tussen de DDR, de vredesbeweging en de Nederlandse kerken. Haar meest recente boek is Gevaarlijke vrouwen: tien militante vrouwen in het vizier (Boom, 2012). In 2013 was ze bij de VPRO één van de Zomergasten. De Graaf is hoogleraar History of International Relations & Global Governance aan de Universiteit Utrecht.
Mohammed Benzakour (Marokko, 1972) treedt op als co-referent. Benzakour is winnaar van de E. de Perronprijs 2013 voor de bijzondere wijze waarop hij in zijn boek Yemma de Nederlandse samenleving beschrijft met een inzet van kennis, inzicht en persoonlijke betrokkenheid. Willem Schoonen, oud-hoofdredacteur van Trouw, modereert deze lezing.