Johannes Gerardus de Vries

Ik was in 1975 lid van het afdelingsbestuur van de CPN in de Jordaan. Daar hoorde ik veel over ome Jan de Vries en heb hem ook een paar maal gesproken. Zelf sprak hij niet over het verleden. Het was een buitengewoon bescheiden man. Door anderen werd als zijn belangrijkste verdienste genoemd zijn optreden in het Jordaanoproer van 1934. Begin 1934 waren in Wenen en Hamburg opstanden uitgebroken tegen de fascisten. Gevolg: veel doden aan de kant van de opstandelingen, liquidatie van leiders van de arbeidersbeweging en versterking van het fascisme. Het Jordaanoproer was een spontane opstand tegen verlaging van de uitkeringen. Na een paar dagen verzamelde de marechaussee zich om het oproer neer te slaan. O.a. ome Jan vreesde een herhaling van Wenen en Hamburg en wisten het oproer tijdig te beëindigen. Jan de Vries speelde daarbij een hoofdrol. Daarmee gaf hij een les in taktiek en strategie aan zowel de CPN als de Jordanezen. In het concentratiekamp zou hij in leven gehouden zijn door Duitse communistische medegevagenen die groot respect voor ome Jan hadden. Aldus de verhalen die ik in de zeventiger jaren hoorde. Volgens diezelfde verhalen functioneerde het Jordaanoproer onbedoeld als voorbereiding op de organisatie en tactiek van het latere verzet en de Februaristaking. Zelf constateerde ik in de zeventiger jaren dat ome Jan een bescheiden en teruggetrokken indruk maakte maar desondanks groot respect had van veel bewoners van de Noord Jordaan.

Dit is geen aanvulling. Ik wil graag weten waar de schrijver van dit biografische stuk de gegevens heeft gevonden van Neuengamme. Ook mijn opa werd daar vastgehouden van 1941-1942 en ik kan geen archieven vinden, (zie Johannes Dolphijn, ook op deze site). Misschien dat de schrijfster mevrouw Hofboer(?) mij verder kan helpen.

Ik ben het jongste kleinkind, geboren in 1970. Daar mijn opa, jan de vries, in de loop van de jaren zeventig alzheimer kreeg en natuurlijk al de 70 was gepasseerd. Heb ik geen herinneringen van belang die ik zou kunnen delen, helaas.

Mijn geliefde grootvader

Jan - Johannes Gerardus de Vries (Zwartjan) werd geboren in de Jordaan op de Lindengracht 52, in een inwendig pand aan de Witte Rozengang te Amsterdam op 3 april 1902, hij overleed op 13 september 1984 te Amsterdam. Jan trouwde op 4 juni 1924 met Heintje Luising, zij kregen vijf kinderen. Jan, actief CPNer werd al op 17 november 1940 gearresteerd wegens het leiding geven aan de eerste verzetsbeweging. Toen de Duitsers in Augustus/September 1940 begonnen met werklozen naar Duitsland te sturen zamelden de communisten geld in om diegenen die weigerden te gaan te ondersteunen. In Oktober en November 1940 braken op verschillende werkobjecten stakingen uit waarvan Jan een van de voormannen was die daar leiding aan gaf. Zijn werkobject was in die tijd Ilpendam. Hij werd gevangen gezet in het Huis van Bewaring op de Weteringschans tot 6 November 1940. In de illegaliteit zette Jan zijn werkzaamheden binnen de CPN tegen de Duitse bezetters voort. Inmiddels waren de vervolgingen tegen de Joden begonnen, wat leidde tot: De Februariestaking 1941. Jan werd, na verraad, op 24/25 juli 1941 thuis gearresteerd en via de Euterpestraat naar kamp Schoorl 25 juli 1941, Amersfoort 18 augustus 1941 block 2 nr.52, Neuengamme 13 december 1941 block 2 nr: 6863, Dachau 1 augustus 1942 3K nr: 32680 Hij vertrok vanuit Neuengamme op 28 juli 1942 met het z.g. ‘Invalidentransport’, - dat waren gevangenen die zo uitgeput waren dat ze niet meer als werkkracht ingezet konden worden en naar Dachau overgebracht werden waar ze nog bruikbaar waren om experimenten op uit te voeren - (zie: Geen nummers maar Namen, levensverhalen uit concentratiekamp Dachau). Jan was ook slachtoffer van verschillende experimenten. Jan kwam op 2 juli 1945 via Zwitserland, België weer thuis in de Jordaan. Dat was een groot feest! Na de oorlog bleef Jan zich inzetten voor rechtvaardigheid en een betere wereld. Jan een bijzonder sociaal, energiek, krachtig mens met doorzettingsvermogen hield vast aan zijn overtuiging, gevormd door ervaring en zelfstudie. Jan had na de oorlog nog enkele banen, eind jaren ’70 kreeg hij Alzheimer en stierf in verzorgingstehuis De Amstelhof te Amsterdam.

Mijn geliefde grootvader